Voor hackers is uw zorginstelling geen plek waar patiënten geholpen worden - het is een goudmijn. Patiëntgegevens, medische dossiers en andere gevoelige informatie zijn voor hen een waardevolle buit. Met één goed uitgevoerde aanval kunnen ze uw organisatie lamleggen en u dwingen om duizenden euro’s losgeld te betalen.
Waarom richten cybercriminelen zich steeds vaker op zorginstellingen? Wat maakt uw data zo aantrekkelijk en hoe gaan hackers te werk? Neem in dit artikel een kijkje in de wereld van hackers en u zult al snel begrijpen waarom juist de zorg zo vaak getroffen wordt.
Cyberdreiging vormt voor de zorg een reëel risico. De zorgsector is een steeds aantrekkelijker doelwit voor cybercriminelen. Dit komt doordat medische gegevens een unieke combinatie bieden van waardevolle persoonlijke, financiële en operationele informatie. Het is data die niet alleen privacygevoelig is, maar ook langdurig gebruikt kan worden voor fraude. Daarbij komt dat cybercriminelen steeds professioneler worden en op grote schaal te werk gaan.
Hackers werken georganiseerd en maken gebruik van geavanceerde strategieën om in te breken bij zorginstellingen. Vaak beginnen ze met het scannen van systemen op kwetsbaarheden, zoals verouderde software of slecht beveiligde apparaten. Zodra een zwakke plek is gevonden, slaan ze toe via methoden zoals phishing, ransomware of directe aanvallen op netwerken. Het doel is gevoelige informatie te stelen of uw data te gijzelen in ruil voor losgeld.
Cybercriminelen organiseren zich vaak in goed gecoördineerde groepen, waarbij verschillende rollen worden verdeeld. Er zijn ransomwaregroepen die zich specialiseren in het versleutelen van data en losgeld eisen. Daarnaast zijn er hackers-for-hire, die hun vaardigheden aanbieden aan de hoogste bieder. Sommige groepen hebben zelfs marktplaatsen op het darkweb waar ze gestolen data verkopen of tools en diensten aanbieden, zoals Ransomware-as-a-Service (RaaS).
Deze netwerken opereren vaak internationaal en zijn goed georganiseerd, met een duidelijke verdeling van taken en specialismen. Er zijn zelfs gevallen bekend waarin cybercriminelen 24/7-klantenservice bieden aan kopers van hun tools. Dit laat zien hoe professioneel deze netwerken opereren.
Het darkweb is een verborgen deel van het internet waar gebruikers anoniem kunnen handelen, vaak voor illegale doeleinden. Hier worden gestolen zorggegevens verkocht aan de hoogste bieder. Het gaat om een goed georganiseerde ondergrondse economie, waar medische dossiers meer waard zijn dan bijvoorbeeld creditcardgegevens. Deze data kan worden ingezet voor identiteitsdiefstal, verzekeringsfraude of afpersing.
Toegang tot het darkweb vereist speciale software, waardoor gebruikers hun identiteit kunnen verbergen. Dit maakt het voor overheden moeilijker om daders op te sporen en transacties te stoppen.
Bitcoin speelt een belangrijke rol in cyberaanvallen. Hackers gebruiken deze digitale valuta vaak om losgeld te eisen, zoals bij ransomware-aanvallen. Het voordeel voor criminelen is dat betalingen anoniem blijven. Bitcoin-transacties worden weliswaar geregistreerd op een openbare blockchain, maar de identiteit van de gebruiker blijft verborgen zolang er geen persoonlijke informatie aan gekoppeld is. Hierdoor zijn betalingen nauwelijks te traceren, wat het voor cybercriminelen aantrekkelijk maakt om Bitcoin als betalingsmiddel te eisen.
Zorgdata is een van de meest waardevolle informatie die een hacker kan bemachtigen. Waarom?
Persoonlijk en gedetailleerd: een medisch dossier bevat niet alleen naam en adres, maar ook burgerservicenummers, medische geschiedenis en verzekeringsinformatie.
Langdurige bruikbaarheid: terwijl een gestolen creditcardnummer snel geblokkeerd kan worden, is medische data moeilijk te veranderen en jarenlang waardevol.
Veelzijdig gebruik: hackers kunnen de data gebruiken voor identiteitsdiefstal en verzekeringsfraude, om mensen en organisaties af te persen of om de gegevens door te verkopen op het darkweb.
Op de zwarte markt kan een enkel medisch dossier honderden euro’s opleveren. Ter vergelijking: gestolen creditcardgegevens brengen vaak slechts enkele euro’s op.
Voor uw zorginstelling is toegang tot uw data cruciaal. Patiëntgegevens, medische dossiers en operationele informatie vormen de ruggengraat van de dagelijkse zorg. Zonder toegang tot deze data kunt u geen zorgplannen maken, behandelingen uitvoeren of effectief communiceren met cliënten en collega’s.
Hackers spelen slim op deze afhankelijkheid in. Door systemen te versleutelen met ransomware, dwingen ze u om losgeld te betalen. Daarbij dreigen ze vaak dat als u niet betaalt, ze de gegevens openbaar maken of op het darkweb te koop aanbieden. De angst voor operationele stilstand en mogelijke risico’s voor patiënten maakt dat veel organisaties geen andere keuze zien dan toe te geven aan de eisen van cybercriminelen.
In 2023 legde een cyberaanval het alarmsysteem van Tunstall plat, een systeem dat door duizenden kwetsbare ouderen en ernstig zieke patiënten werd gebruikt. Met één druk op de knop konden gebruikers normaal gesproken hulp inroepen. Door de aanval werkte dit systeem niet meer. Voor zorginstellingen zoals Envida, met 3.000 gebruikers van het systeem, had dit directe gevolgen voor de patiëntveiligheid.
Tunstall schakelde een gespecialiseerd cybersecuritybedrijf in om de aanval te herstellen. Tot die tijd waren zorgverleners en mantelzorgers genoodzaakt om extra inspanningen te leveren om kwetsbare patiënten in de gaten te houden. Dit voorbeeld toont aan hoe groot de impact van een cyberaanval kan zijn, niet alleen op de organisatie, maar ook op de levens van patiënten.
Cybercriminelen zoeken naar zwakke schakels, zoals:
Verouderde systemen: kwetsbaarheden in bijvoorbeeld oude software maken het eenvoudig om in te breken.
Gebrek aan bewustzijn: medewerkers zijn vaak niet voldoende getraind om phishingaanvallen te herkennen.
Onvoldoende investeren in beveiliging: dit resulteert bijvoorbeeld in beveiligingslekken in software, gebrek aan multi-factor authenticatie, onveilige netwerken en falende back-ups.
Het is belangrijk voor uw zorginstelling om de ICT-beveiliging serieus te nemen. Dit begint bij bewustwording, maar vereist ook investeringen in technologie en expertise. Denk aan:
Regelmatige pentests om kwetsbaarheden op te sporen.
Bewustwordingstraining voor medewerkers.
Het inschakelen van een gespecialiseerde partner, zoals Gflex, voor een uitgebreide beveiligingsaudit.
De zorgsector blijft een aantrekkelijk doelwit, maar met de juiste maatregelen kunt u uw instelling een stuk weerbaarder maken.
Heeft dit artikel uw ogen geopend voor de risico’s? Neem contact met ons op om de bescherming van uw patiëntgegevens te bespreken.